Razvoj urbanizma u Crnoj Gori

Razvoj urbanizma u Crnoj Gori je prošao kroz različite faze, ovisno o društveno-političkim okolnostima i ekonomskim uslovima u zemlji. Najstariji tragovi urbanizma u Crnoj Gori datiraju iz antičkog doba, kada su Heleni osnovali grad Risinijum, koji se nalazio na prostoru današnjeg grada Risna. Tokom srednjeg vijeka, u Crnoj Gori su se razvijali srednjovjekovni utvrđeni gradovi, kao što su Kotor, Budva, Bar i Ulcinj.

U srednjem vijeku, gradovi poput Kotora, Budve, Bara i Ulcinja su bili važni trgovački i kulturni centri. Njihov razvoj bio je povezan s vremenom, kada su se u ovim gradovima odvijali razni trgovački, kulturni i umjetnički događaji. Tokom turske vlasti, utvrđeni gradovi su bili važni za odbranu zemlje, a nakon oslobođenja od Turaka, gradovi su se počeli modernizovati.

U 19. stoljeću, Crna Gora je postala nezavisna država, a urbanizam je doživio znatan napredak. U tom razdoblju su izgrađene mnoge javne zgrade, kao što su škole, bolnice, pošte i pozorišta, te su započeli brojni infrastrukturni projekti poput izgradnje cesti, mostova i drugih drumskih objekata. Razvoj urbanizma u tom razdoblju bio je usmjeren prema modernizaciji društva i unaprjeđenju kvaliteta života građana.

U socijalističkoj Jugoslaviji, urbanizam u Crnoj Gori nastavio se razvijati u skladu s društvenim i političkim idejama tog vremena. Izgrađene su nove stambene zgrade, industrijski kompleksi i infrastruktura, što je dovelo do ubrzanog razvoja gradova. Međutim, nakon raspada Jugoslavije, Crna Gora se našla u teškoj ekonomskoj situaciji, a urbanizam je bio usmjeren prema razvoju turizma i izgradnji nekretnina. To je dovelo do neplanske izgradnje, devastacije prirodnih i zloupotrebe društvenih resursa .

Danas, Crna Gora se suočava s mnogim izazovima održivog urbanizma. Postoje problemi s neplanskom izgradnjom, nedostatkom infrastrukture i uslugama u ruralnim područjima, te neodgovarajućim upravljanjem prirodnim resursima. Trenutni urbani planovi Crne Gore su deklarativno usmjereni na razvoj kvalitetnog i održivog urbanog okruženja, koji bi trebao da pruži dobar kvalitet života svojim stanovnicima i da privuče turiste. Održivi urbanizam kao glavni cilj stavlja stvaranje urbanih prostora koji su usklađeni s prirodom i koji su osmišljeni na način koji će omogućiti njihovu održivost i dugoročni razvoj.

Pored toga, Crna Gora nastoji revitalizovati svoju kulturnu baštinu i istaknuti njezinu važnost u urbanističkom razvoju. U tom smislu, postoje projekti koji se bave obnovom i zaštitom kulturnih spomenika, kao i revitalizacijom starih gradskih jezgara, ali urbano planiranje koje se bazira na razvoju održivog turizma, koji će pružiti ekonomsku korist i podsticaj razvoju urbanih središta i dalje ostaje nedostižan cilj.

U Crnoj Gori danas postoje urbana središta koja su prepoznata kao turističke destinacije, a koji su poznati po svojoj povijesnoj i kulturnoj baštini, ali i po raznovrsnoj turističkoj ponudi. Ovi gradovi su prošli kroz mnoge faze urbanističkog razvoja i ostavili su svoj pečat na crnogorsku arhitekturu i kulturu.

Održivost, zaštita prirode i kulturne baštine, te stvaranje urbane sredine koja će biti privlačna i funkcionalna, ključni su elementi razvoja urbanizma u Crnoj Gori. Stoga državi i društvu predstoji značajan i dugotrajan rad na dostizanju ovih ciljeva.