Rehabilitacioni put uz pomoć neuro-arhitekture

Rehabilitacioni centar Soranzo u Tesseru, u okolini Venecije je projekat rekonstrukcije koji valorizuje bivši vojni kompleks, sa potpisom arhitektonskog biroa Arbau. Ova institucija, smještena u sklopu zelene oaze područja Forte Rossarol, osnovana je prije otprilike 20 godina za potrebe liječenja bolesti zavisnosti, koji nudi terapeutski metod liječenja zasnovan na najnovijim rezultatima istraživanja iz oblasti neurologije. Od 2013. godine, studio Arbau prati obnovu područja: bivšu vojnu barutanu na 20 hektara zemljišta, okruženu površinama namijenjenim poljoprivrednim djelatnostima, gdje je raspoređeno 35 zgrada, od kojih 11 trenutno pruža usluge Centra.

Projekat Centra Soranzo može se definisati prema dvije ključne stavke koje navodi studio Arbau, a tiču se dizajna prostora: osvijetljenost i udobnost, koji udruženi neminovno motivišu i podstiču na oporavak korisnike prostora.

Prednosti neuro-arhitekture

U razvoju projekta, Centar Soranzo i studio Arbau (koji je zahvaljujući ovom projektu rekonstrukcije dobitnik ovogodišnje Wood Architecture Prize 2024) započeli su sa zajedničkim uvjerenjem da arhitektonski prostori nisu samo beživotne strukture, već scenariji sposobni oblikovati ponašanje ljudi. Prostori dizajnirani i izgrađeni s pažnjom usmjerenom ka neuro-arhitekturi, stvaraju inkluzivno okruženje koje poboljšava kvalitet života i istovremeno promovišu mentalno i fizičko zdravlje ljudi. Konkretno to je ostvarivo kroz kontrolisanje protoka prirodnog i vještačkog osvjetljenja, pozicioniranju namještaja, odabir materijala, sa posebnom pažnjom usmjerenom na taktilne senzacije, akustici i bojama. 

Bolest i invaliditet

Akademija za neuro-arhitekturu (ANFA), naučno društvo osnovano od strane arhitekata i naučnika iz oblasti neurologije radi razmjene znanja, iskustava i usklađenosti istraživanja, dugo radi na promovisanju saradnje između eksperimentalnog istraživanja i intuitivnog arhitektonskog projektovanja sa vizijom jedinstvene zdravstvene zaštite. Bolest i invaliditet koja je njome prouzrokovana, usko su povezani i zavise od uslova okoline: isti simptom je manje ili više onesposobljavajući u zavisnosti od okruženja u kojem se razvija. Rehabilitaciona intervencija ne odnosi se samo na bolest, uzroke i simptome, već i na fizičko okruženje u kojem se bolest liječi.

Višenamjenski prostori

Slijedeći upravo ove smjernice, studio Arbau, uz konsultaciju sa Artway of Thinking (grupe eksperimentalnih umjetnika), realizovao je višenamjenske prostore za zajedničke i grupne aktivnosti zahvaljujući proširenju prostora uz pomoć X-lam struktura (vrsta konstrukcije koja koristi unakrsno lameliranu drvnu građu).

Proširenje volumena objekta uz uvažavanje prostora

Proširenje volumena objekta paviljona Centra Soranzo, u potpunosti transformiše zgradu u ovom napuštenom vojnom području u zaleđu Venecije. Kako se ne bi narušila pravilnost okolnog naselja, novi objekti se nadovezuju na volumetriju postojećih. Asimetrična izbočina krova označava novu prozračnu fasadu, oivičenu staklenim zidom koji predstavlja novi ulaz u zgradu. Paneli, korišćeni za vertikalnu konstrukciju i za krov, vidljivi su iznutra. Dva čelična nosača podržavaju cijelu strukturu, koja se širi u sredini, oslobađajući prostor. Veliki stakleni otvori omogućavaju pogled prema šumi iza.

Energetska efikasnost, dizajn unutrašnjeg prostora i zelena strategija

Projekat Centra Soranzo uključuje još neke stavke koje su predmet obnove, pored volumetrijskog proširenja nekih paviljona: od energetske efikasnosti i rekonstrukcije unutrašnjosti postojećih zgrada do funkcionalne reorganizacije prostora i pejzažnog uređenja okolnog zelenila. Uređenje i opremanje enterijera prostora je započeto funkcionalnom preraspodjelom namještaja i umjetničkih djela bazirane na jedinstvenoj paleti tonova razvijenoj sa neuropsihijatrima. Zelene površine su valorizovane obnovom pješačkih staza, redizajniranjem nove zone ulaza i preoblikovanjem glavnog puta kao pješačkog bulevara.

Svijetli, udobni i podsticajni prostori

Svjetlo ulazi u prostor kroz velike staklene otvore koji filtriraju vanjski i unutrašnji prostor, čineći ga dinamičnijim, zahvaljujući velikoj količini prirodnog svjetla i pogleda na okolno zelenilo. Zatim, personalizovani prostori, nenametljivi, fleksibilni i mogu se mijenjati u skladu sa potrebama ljudi koji ih koriste. Na kraju, stvoren je dinamičan prostori kroz rad na vizuelnoj percepciji istog. Paleta boja koje su korišćene u prostoru, određena je u skladu sa teorijama o psihologiji boja, koje su preuzete iz nekih iskustava iz svijeta umjetnosti, sa jasnom namjerom da motivišu i podstaknu korisnike prostora.