Metoda ispitivanja materijala ultrazvukom

Ispitivanje građevinskih materijala metodom ultrazvuka spada u nedestruktivne metode ispitivanja. Ovakvim ispitivanjem se omogućava očuvanje elemenata koji se ispituju što je od izuzetne važnosti kada se ispitivanje vrši na licu mjesta npr. na konstrukciji koja je već u upotrebi. Kod metode ultrazvuka se praktično u zavisnosti od brzine prostiranja talasa kroz uzorak indirektno utvrđuju određene karakteristike materijala. Ovom metodom se mogu utvrditi mnoge osobine materijala kao što su zapreminska masa, modul elastičnosti, poroznost, čvrstoća, otpornost na mraz...

Ultrazvuk je u suštini vibracija visokih frekvencija, iznad 20 000 Hz, koje ljudsko uho ne može registrovati. Ultrazvučne talase proizvode specijalni generatori, a oni mogu biti longitudinalni, transverzalni i površinski. Longitudinalni talasi imaju najveću brzinu prostiranja pa se oni gotovo uvijek koriste kod ultrazvučne metode ispitivanja jer se sa njima postiže najveća tačnost. Glavni elementi opreme koja se koristi za metodu utrazvuka su predajnik koji emituje talase i prijemnik koji prima talase.

Predajnik se postavlja sa jedne strane uzorka, a prijemnik sa druge. Predajnik emituje talase, koji se kreću određenom brzinom i dolaze do predajnika koji ih registruje. U odnosu na vrijeme koje je potrebno da talas stigne od predajnika do prijemnika, određuje se brzina prostiranja talasa kroz ispitivani uzorak. Postoje i uređaju kod kojih su i predajnik i prijemnik smješteni u istom uređaju. U tom slučaju predajnik emituje talase i odmah se gasi, a prijemnik registruje talase koji su se odbili od druge strane uzorka.

Metoda ultrazvuka se često koristi kod defektoskopije materijala kada se provjerava da li određeni element sadrži neka oštećenja. Ukoliko na primjer element sadrži određene šupljine u svojoj strukturi, talasi će doći do šupljine i kroz šupljinu će njihova brzina oslabiti jer je šupljina ispunjena vazduhom. Na osnovu registrovanja promjene brzine talasa na određenim mjestima u elementu se može utvrditi postojanje šupljina tj. oštećenja.