Etno selo Šipčanik i muzej vina Plantaže

Prvonagrađeni rad na međunarodnom arhitektonskom konkursu 2010. godine.

Lokacija namijenjena za izgradnju budućeg ,,Vinskog sela’’, je dio brda kompleksa Šipčanik poznatog crnogorskog brenda ,,Plantaže 13. Jul’’. Ovaj kompleks nalazi se nadomak Podgorice, te bi ovakva intervencija umnogome podržala potrebe turističke prezentacije bogate crnogorske vinske tradicije. Karakteristike mjesta su svakako pogled na Ćemovsko polje i kompleks vinograda ’’Plantaža’’, koji ostavlja utisak na svakog posjetioca etno sela Šipčanik. Uz pogled kao jedan od bitnijih faktora, koncept i urbana morfologija sela formirana je na osnovu orijentacije (jug-jugozapad-sjever) kao i poštovanje tradicionalne crnogorske urbane matrice.

Osnovno polazište prilikom formiranja naselja ,,Vinskog sela’’, za uzor je korišćena tradicionalna urbana morfologija crnogorskog sela Crmničkog kraja gdje se posebno vodilo računa o tipologiji osnovne jedinice – kuće (doma). Iz primjera Godinje (jednog od najstarijih sačuvanih primjera tradicionalne urbane morfologije), kuća kao osnovna jedinica naselja je veoma jednostavnog oblika i svojom promjenom položaja po vertikali u potpunosti se prilagođava brdovitom crnogorskom terenu. Lokalni crnogorski kamen je materijal od kojeg je kuća građena.

Namjera je da sve kuće (osnovne jedinice naselja) imaju jednak tretman iz svih pravaca, odnosno da nema primarnog i sekundarnog plana, pa je za njihovo grupisanje korišćen motiv grožđa kako bi sve smještajne jedinice imale slobodan i jednako tretiran panoramski pogled na beskrajno polje vinograda ,,Plantaže’’. Tipologija kuće u potpunosti pripada tradicionalnoj crnogorskoj tipologiji. U prizemlju kuće nalazi se konoba (prodavnica, radionica), dok je na spratu stambeni dio (apartmani). Prilaz spratu je preko spoljašnjeg stepeništa iz dvorišnog dijela kuće – obora.

Sam dizajn kuće ima još jednu bitnu karakteristiku – sve kuće ,,Vinskog sela’’ su identične. Ova namjera je nastala iz želje da sve kuće imaju istu ambalažu, ali drugačiji ukus, baš kao i vino. Negativni uticaj neugodne izolacije apartmanskog dijela korigovan je vertikalnim brisolejima, koji su po potrebi pomični u zavisnosti od položaja sunca. Oni su takođe i u funkciji spriječavanja pogleda prolaznika, tako da apartmani dobijaju i potrebnu vrstu intime. Dizajn je u skladu i sa sve većom potrebom energetski efikasnih objekata tako da je primijenjen metod kamene opne, odnosno kuće u kući (kao kad se vino rashlađuje u posudi sa ledom).

,,Vinsko selo’’ formirano je oko tradicionalnog urbanog motiva – gumna.

Ono je centralni motiv glavnog trga naselja na kojem je moguće organizovati tradicionalni festival vina i razne druge svečanosti. Poseban arhitektonski akcenat je i seoska pozornica (village stage) sa zvonikom kao prostornim reperom koji daje neophodan i prepoznatljiv imidž selu. Ispod platoa pozornice nalazi se i centralni restoran koji svojim položajem omogućava užitak sa pogledom na ,,Plantaže’’.

Pristup selu se isključivo obavlja korišćenjem turističkog voza namijenjenog za transport posjetilaca iz podnožja brda Šipčanik, preko postojećeg makadam putado pristupnog platoa budućeg naselja. Sadašnja staza sa sjeverne staze lokacije ostaje pješačka staza. Sam plato je ustvari krov Muzeja vina koji ujedno omogučava nesmetanu vizuru i panoramski pogled u svim pravcima na Ćemovsko polje i plantaže vina posjetiocima naselja. Muzej vina sadrži pored izložbenog dijela sa organizovanim turama podrumima vina i prostor Vinoteke, salu za degustaciju vina i druge događaje, kao i mali gift shop gdje se mogu kupiti razni crnogorski specijaliteti kao i vina ,,Plantaže 13. Jul’’.