Od čega se sastoji boja

Na tržištu postoji široka ponuda boja koje imaju različite primjene i različitih su klasa kvaliteta. Da bi bolje razumjeli različite tipove boja potrebno je znati od čega se boje prave i koju ulogu ima svaki od sastojaka. Boje se sastoje od pigmenta, veziva, rastvarača i aditiva. Kombinovanje različitih vrsta ovih sastojaka se dobijaju boje za određene namjene. 

Pigmenti

Pigmenti su fine čestice koje daju boju i određuju stepen prozirnosti. Količina pigmenta direktno utiče na trajnost nanešene boje. Količina pigmenta u boji se iskazuje odnosom zapremine pigmeta i ukupne zapremine. Optimalna vrijednost odnosa je 0.45 u većini slučajeva. Ukoliko je odnos manji tada je boja sjajnija, manje uniformna, ima manju čvrstoću na zatezanje i slabiju propustljivost vode. Kada je taj odnos veći od 0.45 onda boji raste vodopropustljivost, a sa tim i rizik od defekata koji se javljaju usljed vlage. Većina bijelih boja imaju Titanijum dioksid kao pigment. Pigmenti se dijele na organske i neorganske. 

Organski pigmenti daju svjetlije boje i nisu otporni na spoljašnje uslove.

Glina

Kalcijum karbonat

Silicijum dioksid

Talk

Neorganski pigmenti daju zemljane boje koje su pogodnije za vanjsku upotrebu.

Kalcinirana glina

Sintetički kalcijum karbonat

Sintetički pirogeni silicijum dioksid

Veziva

Veziva su sastojci koji vežu čestice pigmenta međusobno i omogućavaju njihovo povezivanje sa podlogom. Vezivo je ključni sastojak boje koji direktno utiče na njene karakteristike kao što su prijanjanje, otpornost na ribanje, otpornost na blijeđenje i perivost. Najčešća veziva su alkidna i lateks veziva.

Alkidna veziva su derivati ulja, najčešće lanenog, sojinog ili tung ulja (ulje od kineskog tung drveća). Boje sa tradicionalnim alkidnim vezivom su tvrde nakon sušenja i imaju dobro prijanjanje. Međutim, kada se koriste spolja ukoliko su boje svjetlije mogu požutjeti, a takođe su podložne oksidaciji pri čemu se vremenom pretvaraju u prah. Ova veziva se danas rijetko koriste jer imaju visok sadržaj VOC (volatile organic compaunds) čestica koje štetno utiču na zdravlje. Zbog ovoga su nastale alkidne emulzije koje zamjenjuju alkide i daju slične karakteristike.

Lateks veziva se koriste za boje na bazi vode. Postoje više tipova lateks veziva koja boji daju specifične karakteristike: akrilna veziva, vinil-akrilna i stiren-akrilna.

Akrilna veziva se najčešće koriste kod boja za spoljašnju upotrebu jer obezbjeđuju dobro prijanjanje, otpornost na blijeđenje i otporna su na alkale iz betona. Dobro prijanjaju kako u suvim tako i u vlažnim uslovima što smanjuje mogućnost pojave raznih defekata kod boje kao što su pukotine, ljuštenje i bubrenje boje. Otpornost na UV zračenja omogućava veću trajnost i duže zadržavanje intenziteta boje. Otpornost na alkale sprječava pojavu mrlja ili takozvanu eflorescenciju.

Vinil-akrilna veziva se najčešće koriste za unutrašnje boje jer omogućavaju perivost boje i otpornost na ribanje.

Stiren-akrilna veziva se najčešće koriste kod podloga (prajmera) kod zidanih ili betonskih površina i kod završnih boja. Razlog je njihova otpornost na alkale koji se mogu javiti kod ovakvih površina. 

Rastvarači

Rastvarači su tečnosti koje rastvaraju veziva da bi se dobila odgovarajuća viskoznost. Za alkidne tj. uljane boje koristi se razređivač dok se za lateks boje koristi voda.

Aditivi

Aditivi se dodaju da bi se boji popravile određene karakteristike. Postoje aditivi koji povećavaju gustinu boje, konzistentnost boje ili sprječavaju pojavu mjehurića kod boje. Biocidi su aditivi koji se dodaju boji da bi bila otporna na pojavu bakterija i buđi.