Kameni parapetni zidovi su graditeljsko nasljedje Boke

Vizuelni identitet bokeških cesta su kameni parapetni zidovi uglavnom građeni za vrijeme austro-ugarske uprave u Boki (neki dijelovi i poznije) koji predstavljaju dio tradicionalnog graditeljskog nasljeđa Crne Gore. Namjena im je da kao ogradni ili potporni zidovi fizički sprečavaju pad vozila sa ceste u more. Pored sprečavanja mogućeg pada služe i kao barijera od udara valova na dijelovima ceste koje se protežu tik uz obalu. Kao takvi, često se pojavljuju u zaleđu kao bankine na oštrim i strmim krivinama i trasiranim cestama. 

Osobeni i najčešći, tradicionalni kameni parapeti su na dijelu od Tivta ka Kotoru, starom cestom preko Lepetana, Stoliva, dalje Prčanja i Mua, kao i na dijelu ceste ispod parka Ivovića u Donjoj Lastvi. Noviji primjeri koji nastavljaju uspostavljenu tehniku zidanja parapetnih zidova kamenim blokovima, a izgledom ne zaostaju od starih parapeta koji datiraju od prije vijeka i duže, se protežu duž Jadranske magistrale na potezu od Lepetana do Opatova.

Crna Gora i njene lokalne samouprave i nadležni organi kao što je Uprava za saobraćaj/Javno preduzeće za upravljanje morskim dobrom (dijelovi pored obale) u čijim su nadležnostima ceste, nemaju tačne podatke u kojoj dužini se ovo kulturno nasljeđe proteže duž bokeših puteve. Obeshrabrujuće je što su brojni primjeri njihove devastacije ne samo uz obalu, nego i u zaleđu. Zidani kamenim blokovima često su izloženi svjesnim uništavanjem, od organizovanog raziđivanja i otimanja kamenih blokova do oštećenja od udara (prirodnih ili čovjekovim djelovanjem) koja ostaju nesanirana. Dio parapetnog zida pored crkve Gospe od Anđela u Verigama, kao i obrušavanje kamenih zidova u more na dijelu od Lepetana ka Stolivu su primjeri takvih devastacija. 

Postojale su akcije od strane pojedinih opština koje su sanirale dijelove uništenog, autentičnog graditeljskog nasljeđa u Boki.

Portal Boka news u saradnji sa mještanima Tivta pokrenulo je inicijativu i prateće aktivnosti koja se tiče valorizacije i njegovanja kamenih parapetnih zidova duž cesti u području Boke koja bi svakako trebala biti podržana i proširena, prvenstveno od mještana i nadležnih institucija kako bi ovaj tip graditeljskog nasljeđa ostao saniran, sačuvan i, na koncu, valorizovan kao autentičan element bokeških i crnogorskih cesti.