Kako izračunati dimenzije stepenika

Izračunavanje dimenzija stepenika je jedna od prvih lekcija u arhitekturi. Ipak, vrijedi se prisjetiti osnovne računice koja olakšava pravilno proračunavanje stepeništa.

Svako stepenište se sastoji od niza stepenika kojeg čine gazište i čelo. Gazište je horizontalni dio stepenika, dok čelo predstavlja njegov vertikalni dio. Širina gazišta i visina čela su elementi od čijih dimenzija i međusobnog odnosa zavisi udobnost stepeništa za kretanje. Zato se postavlja pitanje:

Koji je ispravan odnos širine gazišta i visine čela kojim ćemo dobiti stepenište udobno za kretanje?

Korisnu formulu razvio je još davno francuski arhitekta Fransoa Blondel. Njegova formula određuje pravilan odnos dimenzija stepenika, odnosno širine gazišta i visine čela, u zavisnosti od namjene prostora:

VISINA ČELA = V

ŠIRINA GAZIŠTA = Š

2 X V + 1 X Š = 63-65 cm

Nije moguće uvijek obezbijediti potreban prostor kako bi se zadovoljile ove optimalne dimenzije stepenika, ipak ne bi bilo loše držati se ovog odnosa širine gazišta i visine čela.

U nastavku slijedi nekoliko primjera odnosa širine gazišta i visine čela za stepeništa unutar prostora različitih namjena.

Odnos visine čela i širine stepenika na stepenicama koje se ne koriste često (protivpožarne stepenice, podrumske stepenice i slično):

V = 21cm

Š = 21cm

2 X 21cm + 1 X 21cm = 63cm

Odnos visine čela i širine stepenika na stepenicama stembenog prostora:

V = 18cm

Š = 28cm

2 X 18cm + 1 X 28cm = 64cm

Odnos visine čela i širine stepenika na stepenicama javnih prostora:

V = 15cm

Š = 35cm

2 X 15cm + 1 X 35 = 65cm

Međutim kako Blondelovu formulu primijeniti u konretnom prostoru objasnićemo na primjeru stambenog prostora visine 260cm.

1. Izračunavanje potrebnog broja stepenika (n):

Imajući u vidu da je, prema Blondelu, idealna visina stepenika stambenog prostora 18cm, prilikom izračunavanja broja stepenika potrebno je visinu prostorije podijeliti sa ovom visinom stepenika, pri čemu se decimalni broj zaokružuje na prvi veći cijeli broj.

260cm : 18cm = 14.44 → 15 stepenika

2. Izračunavanje visine čela stepenika (V):

Visina čela dobija se kada se visina prostorije podijeli sa dobijenim brojem stepenika.

260cm : 15 = 17.33cm

Dakle, u našem primjeru dobijena je visina čela V = 17.33cm.

3. Izračunavanje širine gazišta stepenika (Š):

Širina gazišta dobija se iz Blondelove formule:

2 X 17,33 cm + 1 X Š = 64 

Dakle, u našem primjeru dobijena je širina gazišta Š = 29.34cm.

Stepenište iz ovog primjera će imati 15 stepenika, visine svakog od njih 17.33 cm i širine 29.34 cm.

4. Izračunavanje ukupne dužine stepenišnog kraka (L):

Ukupna dužina stepenišnog kraka L dobija se kada dobijenu širinu gazišta Š pomnožimo sa dobijenim brojem stenika koji je smanjen za 1.

L = Š X ( n - 1 )

L = 29.34 cm x ( 15 - 1 )

L = 410.76 cm

U našem slučaju ukupna dužina stepenišnog kraka iznosi 410.76cm.