AT THE BEACH: Izložba o nasljeđu Jadrana i Bokokotorskog zaliva u Barseloni

Barselona/Podgorica, 17. februar 2024. godine – U okviru internacionalnog projekta pod nazivom The New Temporality u prostoru Fondacije Mies van der Rohe u Barseloni otvorena je izožba Na plaži (At the Beach), APSS Instituta iz Podgorice. Centralna tema izložbe je uticaj čovjeka na okolinu, sa fokusom na Jadransko more, te ispitivanje mogućnosti reuse metode za nekadašnju vojnu infrastrukturu unutar Bokokotorskog zaliva.

Izložba je rezultat projekta, podržanog od strane Evropske unije kroz program Kreativna Evropa, koji je započet 2023. godine na renomiranom Arhitektonskom fakultetu Tehnološkog univerziteta u Karlsrueu (KIT). Nakon toga, projekat je nastavljen APSS proljećnom školom u Bokokotorskom zalivu, a kulminira izložbom u Barseloni u paviljonu Fondacije Mies van der Rohe u Barseloni, koja nosi ime čuvenog arhitekte, jednog od pionira moderne arhitekture. 

Na čelu sa kustosima Dijanom Vučinić i Anom Dobrašinović, izložbu je stvarao tim koji čine APSS Institut, kompanija DVARP i studenti KIT-a.

Oni već duži vremenski period istražuju Jadran i jedinstveni prostor luštičkog poluostrva, njegove okoline i nasljeđa. Tražili su skrivene narative, istraživali biljne i životinjske vrste zastupljene na poluostrvu, proučavali infrastrukturu i uticaj čovjeka na okolinu. Prolazili su kroz taj proces kako bi shvatili na koji način percipiramo privremeno u arhitekturi i prostoru, kako ga karakterišemo, te kako se ono mijenja kroz vrijeme i iz privremenog postaje trajno. Njihovo istraživanje je pokazalo da mnogi aspekti koji se smatraju privremenim su u stvari nepromjenjiva stanja, te da iako se more posmatra kao potpuno prirodan resurs, uticaj čovjeka na njega je značajan. Kako ističu autori izložbe, sama izložba pokazuje veličinu i intenzitet tog uticaja.

U toku semestralnog rada, master studenti na KIT-u pod mentorstvom Dijane Vučinić razvijali su scenarije ponovne upotrebe nekadašnje vojne infrastrukture unutar Bokokotorskog zaliva, posebno fokusirani na tunele za podmornice koji se nalaze na poluostrvu Luštica. To istraživanje nastavili su na proljećnoj školi APSS u maju prošle godine, na kojoj su istraživali narative, scenarija, proučavali lokacije, da bi po povratku na KIT razvili konkretne prijedloge za rehabilitaciju tunela i njihovu ponovnu upotrebu. U okviru istraživanja proučavane su strateške pozicije na Jadranu, te kako su se one mijenjale kroz istoriju – od nekadašnjih vojnih, do danas kada se tiču infrastrukture, energetike, zaštite prirode i slično. 

Kreirali su sedam mapa koje pokazuju nasljeđe na obali mora - od olupina brodova i aviona koje se nalaze u moru, preko energetskih kablova koji spajaju zemlje na Jadranu, vjetroelektrana, do vojne infrastrukture. Sve to je transponovano u instalaciju koja se nalazi u plitkom bazenu ispred paviljona Fondacije Mies van der Rohe. Ona podrazumijeva 200 školjki koje sadrže QR kodove koji vode do informacija o intervencijama u moru i podmorju, koje mi zapravo nikada ne vidimo posmatrajući more, a koje su sastavni dio njega, ističu iz tima izložbe.

Istraživanje u okviru The New Temporality projekta nastaviće se i tokom ove i naredne godine, a fokus će osim Jadrana biti i na Skadarskom jezeru. Krajnji proizvod projekta biće Novi Atlas Jadrana sa serijom mapa u izdanju APSS Instituta. 

The New Temporality je projekat podržan od strane Evropske unije, kroz program Kreativna Evropa, a projektni tim, osim APSS Instituta čine sljedeće evropske institucije i organizacije: Fondacija Mies van der Rohe, Univerzitet Barleti u Tirani, Tbilisi bijenale arhitekture, berlinska Koopera, Paviljon kulture Kijev, Trans-Media Akademija Hellerau iz Drezdena i Trijenale arhitekture u Lisabonu. Projekat ima za cilj jačanje spona arhitektonskog nasljeđa širom kontinenta, dokumentovanje, istraživanje i evaluiranje zajedničkih privremenih prostora, te preispitivanje pojmova trajnosti i stabilnosti povezanih sa prostornom dimenzijom arhitekture.

Izložba traje od 17. do 20. februara, a svi zainteresovani više informacija o izložbi i mapiranim lokacijama mogu dobiti na veb stranici: www.discoveradriatic.me.