Ugljenično negativan soliter od drveta

Na ovogodišnjim danima arhitekture, koji su se održavali u Podgorici, imali smo priliku da čujemo renomirane arhitekte iz različitih dijelova svijeta, koji su govorili na temu REUSE-a, kroz predstavljanje svojih projekata vezanih za tu temu. Ovdje ćemo se osvrnut na projekat Kulturnog centra Sara u gradu Skellefteå, Švedska, o kojem je nešto više govorio arhitekta Robert Shmitz iz biroa White Arkitekter.

Ovaj kulturni centar smješten je u jednom od najvisočijih solitera na svijetu, napravljenog od drveta. Površine preko 30 000m2, dizajniran je kao ugljenično negativna zgrada i u njemu su smješteni različiti programi: Umjetnička galerija, Muzej Anne Nordlander, Regionalni teatar Vasterbotten i nova Gradska biblioteka uz Drveni hotel sa restoranom, spa centrom i centrom za konferencije. Ovakvo zdanje predstavlja model održivog dizajna i konstrukcije u kojem žive različite forme kulture.

Zgrada je napravljena od drveta lokalnog porijekla iz regionalnih šuma. Drvena konstrukcija sekvestrira dvostruko više emisija ugljenika uzrokovanih radnom energijom i ugljenikom iz proizvodnje materijala, transporta i izgradnje na licu mesta. Ovaj dizajn, zajedno sa energetskim sistemom koji su razvili Skelleftea Kraft i ABB, smanjuje potrošnju energije u zgradi i zgrada će biti ugljenično negativna u roku od 50 godina.

Projekat je dio posvećenosti kompanije White Arkitekter da će sva njegova arhitektura biti neutralna do 2030. godine – od čega se većina oslanja na drvenu konstrukciju. Za projekat su razvijena dva različita sistema konstrukcije: hotel sa visokim spratom je izgrađen od montažnih 3D modula u unakrsnom lameliranom drvetu (CLT), naslaganih između dva jezgra CLT liftova. Kulturni centar u podnožju, izgrađen je od stubova i greda od lijepljenog lameliranog drveta (lijepljenog lamela) i jezgara.

Osnovni principi na kojima je dizajn zasnovan jesu propustljivost, pristupačnost i otvorenost. U srcu kulturnog centra je javna dnevna soba, dok su foaje dizajnirani za smještaj izložbi i događaja. Dvoslojna staklena fasada otkriva drvenu strukturu višespratnice.

Cilj arhitekti bio je da ljudi svedoče količini kreativnosti koja se dešava iza scene. Prolaznici će sa ulice moći da vide kako se gradi nova izložba, odnosno kako se formira scena.

Ostvarujući potpunu drvenu konstrukciju kompleksne zgrade sa mješovitim namjenama, mješovitim volumetrijem i visokogradnjom od 20 spratova, Centar za kulturu Sara proširuje primjenu drveta kao konstruktivnog materijala i dokazuje da je drvo održivo riješenje za gotovo svaku zgradu.

Drvo koje se koristi u zgradi izdvaja dvostruko više ugljenika od ugrađenog ugljenika koji se emituje tokom izgradnje zgrade, tvrdi arhitekta. Studio je izvršio analizu životnog ciklusa od 50 godina koja je uzela u obzir ugrađeni ugljenik koji se emituje tokom izgradnje i rada zgrade, ugljenik izdvojen u drvetu i emisije tokom životnog vijeka zgrade. Takođe su uzeli u obzir količinu nove drvne građe koja će se uzgajati tokom ovog perioda kako bi zaključili da sve u svemu, zgrada izdvaja više ugljenika nego što emituje. Kako Smithz objašnjava, emisije ugljenika iz materijala, transporta i izgradnje, kao i emisije ugljenika iz operativne energije tokom 50 godina manje su od sekvestracije ugljenika u drvetu unutar zgrade.

White Arkitekter je izvršio analizu životnog ciklusa od 50 godina koja tvrdi da će Sara Kulturhus Centar imati životni vek od najmanje 100 godina.