Odiseja u svemiru - Biblioteka Nicanor Parra u Santiagu

Biblioteka Nicanor Parra u Santiagu, dosljedno se može posmatrati samo u odnosu na cjelinu čiji fragment predstavlja, Univerzitet Diego Portales. Krajem osamdesetih godina, univerzitet je za svoje središte odabralo naselje sa oronulim, starim stambenim zgradama sa kraja devetnaestog vijeka koje su predstavljale dobru ekonomičnu alternativu.

Tokom godina, rastom broja studenata i nastavnog osoblja, univerzitet se širio po naselju kupovinom i renoviranjem postojećih kuća i zgrada. Taj proces se odvijao kroz nekoliko projekata među kojima se kao najitenzivniji istakao onaj iz 2002. godine, sproveden u dvije faze, između 2006. i 2011. godine. Izgrađeno je preko 60.000 novih kvadrata i više od 9 novih stambenih zgrada, čime je obrazovna ponuda univerziteta povećana sa 13 na 30 dodiplomskih programa. Stvaranjem ovakvog urbanog kampusa UDP se pozicionirao na mjesto progresivne institucije okrenute ka budućnosti, koja učestvuje u procesu urbanog razvoja i revalorizacije važnog istorijskog područja Santiaga.

2010. godine Mathias Klotz, dekan Fakulteta arhitekture, umjetnosti i dizajna, postavljen je na mjestu projektanta središnje biblioteke univerziteta, jedne od posljednjih dovršenih zgrada, koja će na adekvatan način zaokružiti cjelinu koju predstvlja ovaj urbani kampus. Ime je dobila po čilenaskom pjesniku, Nicanor Parra, poznatom protivniku sistema i vječitog buntovnika.

Ovakav naziv ne samo da jača sliku univerziteta kao institucije usmjerene ka budućnosti već joj i u vizuelnom kontekstu itekako odgovara, čak i pri prvom pogledu iz vana gdje je lako uočljiva razigranost fasade, na kojoj se očitava skoro pa nekontrolisana želja određenih oblika ka prekidanju pravilnog ritma i buntovničkom iskakanju iz matrice sistema.

Na prizemlju biblioteke dolazi do povezivanja dvije paralelne ulice kako bi se ostvarila veza sa već postojećom zgradom UDP-a koju je Klotz takođe projektovao, u prvoj fazi infrastrukturnog plana. Ovakvo povezivanje objekata zajednička je karakteristika svih objekata univerziteta. Ta nit koja spaja objekte, prolazi kroz središnji atrijum biblioteke, osvijetljen i prozračan prostor,koji na sebe preuzima dvojaku ulogu u prostoru. Služi kao glavni distribucijski prostor iz kojeg korisnici pristupaju svim sadržajima i programima biblioteke. Takođe preuzima ulogu i podjele različitih programskih volumena. Volumen u obliku slova V, orijentisan ka jugu, zauzima spratove namijenjene biblioteci i drugi volumen orjentisan ka sjeveru sa prostorijama koje su više javnog tipa.

Ova jednostavna a veoma pronicljiva podijela omogućava koegzistenciju dva različita programa,koji mogu nezavisno i neometano funkcionisati, ne narušavajući onaj drugi.

Usljed formacije jednostavnih geometrijskih volumena, odabir materijala preuzima vodeću ulogu u karakterizaciji prostora ali i ulogu orjentira koji korisnike navodi kroz prostor. Za ovakvo orjentisanje i kontuinirano navođenje kroz prostor posebno su zaslužni stropovi drvenih letvi obojeni u crno. Stropovi, inače smirene, minimalističke elegenacije, u kombinaciji sa žarkocrvenim ili poliranim betonskim zidovima ambijentu prepisuju jednu po sve dramatičnu notu. Ovakvi stilski i oblikovni potezi u prostoru, zajedno sa tamnim tepisima, enterijerskim travnatim oblogama, metalnim oblogama i pregradama, bijelim keramičkim podovima i obilnim vertikalnim i horizontalnim ostakljenjem, jednostavan ambijent transformišu u ambijent nadrealnog karaktera sa vrlo izraženim prostornim identitetom.

Igrom oblika i svjetlosti nastaju preklapanja koja evociraju impresiju transcadentalne prirode, impresiju kretanja kroz različite prostorne sfere, tunele u kojima se vrijeme i prostor stapaju u jednoj dimenziji, materijalizovanu kroz geometrijske oblike, nalik nekoj halucinaciji apstrakcije koja korisnikovo kretanje kroz prostor transformise u metafizičko iskustvo stvarajući reminiscenciju jedne prave odiseje u svemiru.

Izazove koje Sunce Santiaga zadaje, riješeni su vegetacijom odnosno uvođenjem žardinjera, čija vegetacija, kad dostigne dovoljnu visinu, preuzima ulogu zelene fasade. Krovna terasa sa koje se sagledava grad, jeste prijatan i gostoljubiv prostor na kojem se uvodi takozvana zelena livada koja bi trebala da prizove sjećanja na dolinu Santiga, onakva kakva je bila prije no što je naseljena.