Zgrade od pečuraka, fikcija ili potencijalna stvarnost

Gljive možemo sresti svuda: u vazduhu, u vodi, na drveću, u našim tijelima ili na plafonima naših kupatila. Mogu biti jestive i ljekovite ali i halucinogene i otrovne ili mogu poprimiti druge jednostavnije oblike poput plijesni. Mogu izazvati bolesti ali ih mogu i liječiti, tako što će pomoći stvaranju antibiotika. Gljive su takođe i primarni reciklator u prirodi proizvodeći enzime koji pomažu u razgradnji organskih materija, pretvarajući ih u minerale. Naredno pitanje je da li one takođe mogu biti i budućnost građevinarstva?

Ono što mi zapravo vidimo od gljive samo jeste njen mali dio. Ono što se nalazi ispod površine zove se micelijum i ima izuzetne karakteristike. Ove izuzetno tanke niti se razvijaju u svim pravcima kreirajući složenu mrežu koja u kontaktu sa adekvatnom podlogom može da se ponaša kao izuzetno jak lijepak. Ukoliko podlogu čini piljevina, razni poljoprivredni ostaci ili drugi slični materijali, koji bi inače mogli da ostanu neiskorišćeni i propadnu, u sintezi sa micelijumom mogu da kreiraju čvrst blok.

U zavisnosti od vrste micelijuma i primjenjene podloge, konačni produkt se može iskoristiti za proizvodnju izolacionih ploča, namještaja, materijala za pakovanje, tkanina, pa čak i opeke i to sa dobrim termičkim i zvučnim karakteristikama i dobrom otpornošću na vatru. Naučna istraživanja su pokazala da u pogledu fizičkih i mehaničkih karakteristika materijal na bazi micelijuma podsjeća na ekspandirani polistiren, poznatiji kao stiropor, ali sa poboljšanim nivoom biorazgradivosti.

Ecovative Design su pioniri dizajna zasnovanog na micelijumu, koji su koristili ovaj materijal za proizvodnju predmeta poput ambalaže. Velike kompanije poput IKEA i DELL već su počele da koriste njihovu ambalažu za pakovanje koja je potpuno biorazgardiva.

Living studio iz Njujorka u saradnji sa Ecovative Design radio je na razvijanju projekta Hy-Fi, paviljonu koji je izgrađen u dvorištu čuvenog muzeja MoMA. Uz ARUP-ove tehničke savjete, razvijene su cigle od micelijuma koje su u kalupima napravljenim od ostataka stabljika kukuruza, izvedene za manje od sedam dana. Ovim ciglama je izgrađena kupola visine 12 metara koja je nakon dvomjesečne izložbe demontirana a cigle odnesene u kompostere, gdje su zahvaljujući dobroj biorazgradivosti razgrađene.

Carlo Ratti Associati su sa druge strane u saradnji sa energetskom kompanijom Eni razvili arhitektonsku strukturu od pečuraka koja je izložena na Milanskoj nedjelji dizajna. Jardim Circular je struktura od niza lukova koji se sastoje od jednog kilometra micelijuma. Budući da mnogi paviljoni za privremene izložbe stvaraju znatnu količinu otpada, Jardim Circular je bio potpuno razgradiv nakon završetka izložbe.

Pored toga što se može koristiti za izgradnju arhitektonskih struktura, micelijum takođe ima potencijal u termičkoj i zvučnoj izolaciji. Prema istraživanju kompanije Ecovative žive pečurke postavljene između drvenih ploča mogu zajedno činiti efikasan izolacioni zid. U periodu od tri dana micelijum raste i rastresite čestice se učvršćuju između drvenih ploča, te se formira izrazito jak sendvič zid.

Može se reći da je ovim istraživanjima, tek zagrebano ispod površine potencijala upotrebe micelijuma u građevinarstvu. Sva istraživanja na ovu temu gotovo uvek se završavaju izjavom: neophodno je intenzivno istraživati i pažljivo eksperimentisati sa materijalom da bi on imao efikasnost, konkurentnost i industrijski kvalitet koji je potreban za masovnu upotrebu. Ali istraživači se takođe slažu da postoji ogroman potencijal za materijal u mnogim različitim oblastima. Micelijum predstavlja promjenu paradigme u načinu na koji pristupamo nabavci, upotrebi i odlaganju građevinskog materijala.